Şark Görevi Hakkında Her Şey: Kapsadığı Meslekler ve Şark Görevi İlleri

Türkiye genelinde kamu personelinin görev dağılımını dengelemek amacıyla uygulanan şark görevi, devlet memurlarının belirli sürelerle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde hizmet vermesini zorunlu kılan bir sistemdir. Bu uygulama, bölgesel kalkınmayı desteklemek ve kamu hizmetlerinin ülke geneline eşit biçimde ulaştırılmasını hedeflemektedir.

Hizmet Bölgeleri ve Kapsam

Bakanlıklar kendi hizmet bölgelerini farklı gruplara ayırmaktadır. Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıkları altı bölge, Adalet Bakanlığı beş bölge, Emniyet Genel Müdürlüğü ise Doğu ve Batı olmak üzere iki bölge sistemi üzerinden değerlendirme yapmaktadır. Zorunlu hizmet yükümlülüğü en yoğun olarak 1. ve 2. hizmet bölgelerinde uygulanmaktadır.

Şark Görevi Kapsamındaki İller

Şark görevi ağırlıklı olarak doğu illerini kapsamaktadır. Ağrı, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Erzurum, Diyarbakır, Bitlis, Siirt, Muş gibi iller en sık görev yapılan bölgeler arasında yer almaktadır. 6 Şubat depremlerinin ardından Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Malatya da şark hizmeti kapsamına dahil edilmiştir.

Mesleklere Göre Hizmet Süreleri

Hizmet süreleri meslek grubuna göre değişiklik göstermektedir. Öğretmenler genellikle 3 ila 7 yıl arası, polis memurları 2 yıl doğu + 2 yıl batı görevinde çalışmaktadır. Sağlık çalışanları için bu süre 300 ila 720 gün arasında değişirken, hakim ve savcılarda 2025 itibarıyla 3 yıla düşürülmüştür. Mühendis, veteriner ve diğer kamu personelleri için ortalama hizmet süresi 3 yıldır.

Muafiyet Şartları ve İstisnalar

Şark görevi zorunluluğu bazı özel durumlarda ertelenebilir ya da kısaltılabilir. Eş durumu, sağlık mazereti, güvenlik tehdidi ve ağır engelli yakını olan memurlar belirli şartlar altında görev yerlerinde değişiklik talep edebilir. Ayrıca bazı meslek gruplarında yüksek lisans ya da doktora eğitimi de görev süresinden indirim sağlayabilmektedir.

Yeni Düzenlemeler

Son düzenlemelere göre hakim-savcıların görev süresi 4 yıldan 3 yıla indirildi. Polis teşkilatında ise 2026 itibarıyla ikinci doğu görevi uygulaması kaldırılacak. Böylece polis memurları bir defa doğu hizmetini tamamladıktan sonra tekrar zorunlu doğu görevi yapmayacak, ancak talep etmeleri halinde bölgeye yeniden atanabilecekler.

Yürürlükteki mevzuata göre şark görevi uygulaması halen devam etmektedir. Kamu hizmetlerinin ülke geneline dengeli biçimde ulaştırılması amacıyla sistemin tamamen kaldırılması yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır.