Bir Bilgisayar Faresinin Yaptıkları -2

Raket sporları ile uğraşan sporcularda sıkça görülen bu rahatsızlık, hayatında tenis topuna elini sürmemiş ve hatta tenis topu görmemiş, çoğunlukla bileğin zorlanmasına neden olan meslek gruplarında sıklıkla görülür. Uzun yol ağır vasıta sürücülerinde, marangozlarda, mekanik tesisatçılarda,  montaj işçilerinde ve elbette yoğun olarak bilgisayar kullanan bireylerde bu rahatsızlıkla karşılaşılabilmektedir. Genellikle kapı-pencere kollarının açılması, bazı cisimlerin yüksek bir noktaya kaldırılması, ağır bir çaydanlığın kaldırılması esnasında dirseğin dış kısmında oluşan ağrı ile kendisini hissettirir. Bu rahatsızlık,  İlerleyen aşamalarda gece uykudan uyandırmaya kadar giden şiddetli ağrılara da neden olabilir. Gün içinde birkaç saat el bileğini zorlayacak hareketler yaptığınız takdirde, tenisçi dirseği rahatsızlığının oluşma olasılığı artmaktadır ki bilgisayar kullanıcıları da bu açıdan risk altındadır.

Bu rahatsızlık, bilgisayar ile tasarım yapan mühendislerde,  veri giriş uzmanlarında ve oyuncularda da çok sıklıkla görülmektedir.   El ve el bileğini zorlayan hareketler ön kol kaslarının gerilmesine neden olur,  zamanla dirseğin dış kısmındaki kemik çıkıntısı üzerinde kendini gösteren ağrı ön kola doğru yayılır.

Tenisçi dirseği rahatsızlığı ile genel bilgi verdikten sonra, “bir bilgisayar faresi bu rahatsızlığı nasıl oluşturur?” diye sormak hakkımız elbette.  Bilgisayar faresini neden olduğu tenisçi, dirseği metal yorulmasına benzer bir şekilde; ön koldaki dirseğe yakın  kasların yorulması sonucudur dersek çok da hata yapmayız. Metal yorgunluğu, metale etki eden tekrarlı yükler etkisi altında metalde önce çatlak oluşumu, çatlağın ilerlemesi ve ardından da metalin kırılması ile sonuçlanmaktadır. Burada yorulmaya etki eden en önemli faktör yüklerin tekrarlı (dinamik yük)  olmasıdır. Peki, bilgisayar faresi kullanırken yükün tekrarlı  olması mümkün mü? Elbette mümkün! Ellerimizin doğal duruş pozisyonu, avuç içlerinin birbirine bakar durumda olmasıdır. Herhangi bir özelliği olmayan düz fare kullanırken, fareyi kavradığımızda  avuç içi yere bakmaktadır ve bu esnada kol burulmaya maruz kalmaktadır. Bu esnada parmaklarımız ile fareye tıkladığımızda ön kol kaslarımızda tekrarlı-dinamik burulma gerilmeleri oluşur. Her tık, kaslarda oluşan stresi adeta biriktirir. Bilgisayarlı tasarım ve bilgisayarlı üretim çalışmalarında bir kaç dakika içinde yüzlerce tıklama yapılır.  Hele o savaş oyunları yok mu? Kazandıkça da kaybettikçe de tıkladıkça tıklayası geliyor insanın. Yüzlerce tık birkaç dakika içinde gerçekleştiriliyor. Tık tekrar sayıları arttıkça, zamanla kaslarda zayıflamalar oluşmakta ve ilerleyen aşamalarda kasların deformasyonuna neden olmaktadır (Bir şey olmuyor gibi görülse de bir çok şey oluyor).

Ağrı halinde yapılabilecek, dirseğe takılacak epikondilit bantları ve bazı egsezsizler* ağrının hafiflemesine katkı sağlayabilir ama  ön kol dış dirsekte herhangi bir ağrı ile karşılaştığınızda, gecikmeksizin ortepedi ve/veya  fizik tedavi  kliniklerine başvurmanızda yarar var. Bu tedaviler, uzman hekim eşliğinde yürütülmelidir. Bu ağrıyı hafife almanız, bir şey olmaz” diyerek geçiştirmeniz sizi bu ağrılardan kurtarmayacaktır. Aksine, teşhis ve tedavide gecikmeniz, sonu cerrahi müdaheleye varan  çok uzun tedavi süreçleriyle uğraşmanıza neden olabilir ki bu süreci en ağır şekilde yaşadım. Hocanın dediğini gel de yapma!

Bilgisayar faresi kaynaklı tenişçi dirseği rahatsızlığından korunmanın kesin yolu, bilgisayar kullanmamaktır 😊.  Ama içinde bulunduğumuz bilgi çağında ne eğitimde ne de mesleki yaşantımızda bundan kaçmanın yolu olmadığına göre, hasar almamak için ergonominin temel kuralını uygulamak zorundayız. Ergonominin temel kuralı; vücudun doğal duruş pozisyonuna uygun iş ortamları ve iş aletleri kullanmaktır.  Fare kullanırken bunu nasıl sağlayabiliriz?   Elin doğal duruş pozisyonunu bozmamak için geliştirilen özel amaçlı dikey fareler kullanarak kolun burulmasını ortadan kaldırmak, olası tenisçi dirseği rahatsızlığının görülmesine engel olabilir. Aşağıdaki şekilde dikey fare kullanımı örnek olarak verilmiştir **.

Tenisçi dirseği rahatsızlığı sizlerden ırak,
Ergonomi yaşam kılavunuz olsun.

Haftaya : Yük Kaldırmada – taşımada yapılan hatalar ve sonuçları