Yeni Dijital Tuzak: Rage Bait

Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, öfke tetikleyici dijital içeriklerin, bireylerin psikolojisi ve sosyal yaşamları üzerindeki olumsuz yansımalarını değerlendirdi. Beyaz, bu tür içeriklerin bireysel duygu düzenleme süreçlerini zayıflattığını ve toplumsal kutuplaşmayı artırdığını ifade etti.

Öfkenin Bilişsel ve Davranışsal Etkileri

Öfkenin, yüksek uyarılma düzeyiyle diğer temel duygulardan ayrıldığını belirten Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, zihnin öfke hissini algılayarak harekete geçme sinyali verdiğini açıkladı. Oxford Sözlüğü tarafından yılın kelimesi seçilen ‘rage bait’, çevrimiçi platformlarda öfkeyi tetiklemek amacıyla paylaşılan provokatif içerikler olarak tanımlanıyor. Beyaz, bu tür içeriklerin bireylerde daha sağlıklı düşünce ve davranış yerine, dürtüsel hareketlere yol açabileceğini söyledi. Ayrıca, bu içeriklerin dikkat sürelerini kısalttığını, empatiyi azalttığını ve tartışmacı tutumların artmasına sebep olduğunu belirtti.

Duygu Düzenleme ve Beyin Aktivitesi Üzerindeki Etkiler

Rage bait içeriklere yoğun maruz kalmanın prefrontal korteks aktivitesini azaltabileceğine değinen Beyaz, bu durumun limbik sistemin aşırı uyarılmasına ve duygu düzenleme becerisinde zayıflamaya neden olduğunu kaydetti. Sürekli savaş ya da kaç tepkisinin aktif olması, bireyin stres toleransını düşürerek tahammülsüzlük ve öfke kontrol güçlüğünü artırıyor. Ayrıca, devamlı maruz kalınan bu tür içeriklerin, bireyleri gerçek yaşamda ortaya çıkan olumsuz duygulara karşı duyarsızlaştırabileceği ifade edildi.

Toplumsal Kutuplaşmada Rage Bait’in Rolü

Beyaz, rage bait içeriklerin toplumsal kutuplaşmayı derinleştirme potansiyeline dikkat çekti. İki zıt görüş arasında yer alan bireylerin kendi pozisyonlarını pekiştirmesine hizmet eden bu içeriklerin, ortak akıl ve diyalog alanlarını daralttığını belirtti. 2023 yılında yapılan bir meta analize göre, haftada iki saatten fazla rage bait içerik tüketen bireylerde depresif belirtilerin riskinin yüzde 37 oranında arttığı bildirildi. Bu durumun stres hormonlarının salınımına ve anksiyete ile tükenmişlik hissine yol açtığı ifade edildi.

Çocuk ve Ergenlerde Rage Bait’in Etkileri

Uluğ Çağrı Beyaz, çocuk ve ergenlerin prefrontal korteks gelişiminin 25 yaşına kadar sürdüğünü hatırlatarak, bu yaş grubundaki bireylerin rage bait içeriklere karşı daha savunmasız olduğunu belirtti. Bu içeriklerin düşük empati, agresyon ve dürtü kontrol sorunlarını derinleştirme potansiyeli taşıdığı vurgulandı. Ayrıca, çatışma ve saldırganlığın normalleştiği çarpık dünya algısı ile nezaketin zayıflık olarak algılandığı bir ortam oluştuğu ifade edildi. Yüksek duygusal uyarana maruz kalmanın, bireylerin günlük yaşamda düşük uyarılma seviyelerine odaklanmasını güçleştirdiği belirtildi.

Öfke Tetikleyici İçeriklerden Korunma Yolları

Beyaz, öfke ve şok uyandıran içeriklerden mümkün olduğunca uzak durulması gerektiğini belirtti. Bu tür içeriklerin amaçlarının farkında olunmasının, üzerindeki olumsuz etkinin azaltılması için önemli olduğunu ifade etti. İçeriklere bilinçli ve bilişsel filtrelerle yaklaşmanın, duygusal mesafe oluşturma açısından makul bir yöntem olduğunu söyledi.

Kaynak: BYZHA