Uzlaştırma Endeksi ile Finansal Uyuşmazlıklarda Verimlilik ve Toplumsal Barışa Yeni Yaklaşım

Üsküdar Üniversitesi tarafından merhum Prof. Dr. Ersin Nazif Gürdoğan’ın anısına “İsraftan Verimliliğe” temasıyla düzenlenen sempozyum çerçevesinde, finansal uyuşmazlıkların toplumsal ve ekonomik açıdan kaynak israfını ciddi oranda artırdığına dikkat çekildi. Sağlık Bilimleri Fakültesi, Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA), İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ve İskenderun Teknik Üniversitesi iş birliğiyle gerçekleştirilen etkinlik, NP Sağlık Yerleşkesi İbni Sina Oditoryumu’nda düzenlendi. Burada sunulan “Finansal Anlaşmazlıkların Çözümünde Uzlaştırma Endeksi: İsraftan Verimliliğe Yenilikçi Bir Yaklaşım” başlıklı çalışma, finansal uyuşmazlıklarda kaynak israfının önlenmesine odaklandı.

Finansal Uyuşmazlıklarda Uzlaştırma Endeksi ve Kaynak Verimliliği

İskenderun Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Duruel, Prof. Dr. Nazif Çalış ve Öğr. Gör. Durmuş Baysal tarafından yürütülen araştırmada, israfın yalnızca gereğinden fazla harcama ile değil, disiplinli kaynak kullanımından sapma sonucu da ortaya çıktığı vurgulandı. Sunumda finansal anlaşmazlıkların dava, icra ve bilirkişi gibi giderlerle doğrudan maliyetleri artırdığı ve itibar kaybı ile ticari aksaklıklar gibi dolaylı maliyetler de oluşturduğu belirtildi. Hızlı ve adil şekilde çözüme kavuşturulan uyuşmazlıkların, toplumun genel refahına büyük katkı sağlayacağı ifade edildi.

Çalışmada, Anadolu’nun köklü helalleşme anlayışının finansal bir göstergeye dönüştürülmesi önerildi. Önerilen Helalleşme (Uzlaştırma) Endeksi’nin, tarafların parasal taleplerinin reel değerinin zaman içerisinde daha adil değerlendirilmesini sağlayabileceği, endeksin yalnızca enflasyon göstergelerine değil; altın fiyatları, reel efektif döviz kuru, deflatör, TÜFE, asgari ücret, konut fiyat endeksi ve Brent petrol fiyatı gibi çok boyutlu göstergelere de dayanması gerektiği aktarıldı.

Helalleşme Kültürünün Modern Hukukla Bütünleşmesi ve Mevzuat Uyumu

Sunumda, Anadolu’nun helalleşme kültürünün uzlaşmaya dayalı çözüm mekanizmaları ile bütünleşebileceği ifade edildi. Helalleşme (Uzlaştırma) Endeksi’nin geliştirilmesiyle, parasal taleplerin reel değişiminin daha şeffaf ve hakkaniyetli şekilde değerlendirilmesinin önü açılacağına dikkat çekildi. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’nin 8 Temmuz 2025 tarihli kararı kapsamında, alacakların reel değerini koruyacak yasal düzenlemenin gerekliliğine işaret edilerek, önerilen endeksin mevcut hukuki ihtiyaçlara yanıt verdiği belirtildi.

Çalışma, arabuluculuk süreçleriyle entegre olabilecek bu modelin, şeffaf ve nesnel alt yapısıyla adalet algısını güçlendireceğini ve toplumsal barışa katkı sağlayacağını vurguladı. Helalleşme (Uzlaştırma) Endeksi’nin pratiğe geçirilmiş örneğine https://www.helallesmeendeksi.com üzerinden erişilebileceği ifade edildi.

Kaynak: BYZHA