Henüz Gençsiniz Ama Kalp Sağlığınızı İhmal Etmeyin!

Dünya genelinde ve Türkiye’de kalp ve damar hastalıkları kaynaklı ölüm oranları dikkat çekici boyutlardadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2022 verileri, bu hastalıklar nedeniyle yaklaşık 19 milyon 800 bin kişinin yaşamını yitirdiğini göstermektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2023 verilerine göre ise Türkiye’de her üç ölümden biri dolaşım sistemi hastalıklarına bağlı gerçekleşmektedir. Bunların yaklaşık %40’ını kalp krizi vakaları oluşturmaktadır ki bu durum, ülkede her yıl on binlerce kişinin kalp krizinden yaşamını kaybettiğini ortaya koymaktadır.

Kalp Krizi Vakualarının Gençlerde Artışı ve Risk Faktörleri

Acıbadem Kartal Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Redwan Seid Busery, klasik olarak kalp krizlerinin 50-70 yaş aralığında görüldüğünü, ancak son dönemde yaşam biçimi değişiklikleri ve belirtileri fark edilmeyen risk faktörleri nedeniyle 45 yaş altı genç erişkinlerde kalp krizi vakalarının arttığını belirtmektedir. Uluslararası çalışmalar, kalp krizi vakalarının %5 ila %10’unun genç yaş grubunda görüldüğünü ve bu oranın son 10-15 yılda kademeli olarak yükseldiğine işaret etmektedir.

Gizli Risk Faktörlerinin Önemi

Kalp krizi, kalbi besleyen koroner arterlerin ani tıkanması sonucu kalp kasına yeterli kan akışının durmasıyla oluşan hayati bir durumdur. Bu tıkanıklık, genellikle damar duvarında bulunan aterosklerotik plakların yırtılması ve pıhtı oluşumu nedeniyle meydana gelir. Dr. Busery, sigara kullanımı, obezite, sağlıksız beslenme ve yoğun stresin genç erişkinlerde kalp krizi riskini ciddi şekilde artırdığını vurgulamaktadır. Ayrıca, ailevi kolesterol problemleri, yüksek tansiyon ve insülin direnci gibi çoğu zaman belirti vermeyen ancak damar hasarına yol açan gizli risk faktörlerinin varlığına dikkat çekmektedir.

Bu nedenle, ailede erken yaşta kalp hastalığı öyküsü bulunan veya metabolik risk faktörleri taşıyan gençlerin düzenli taramalardan geçmeleri önerilmektedir. Erken tanı ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ile gençlerde kalp krizi riski önemli oranda azaltılabilir.

Gençlerde Kalp Krizi Riskini Artıran Sekiz Faktör

1. Sigara ve Tütün Ürünleri

Sigara dahil tütün ürünleri genç yaşta kalp krizi riskini üç katına kadar artırmaktadır. Tütün kullanımı damar iç yüzeyine zarar vererek pıhtılaşmayı teşvik etmekte ve ani damar tıkanıklığına neden olmaktadır. Nikotin replasman tedavileri ve profesyonel destek programları sigara bırakmada etkili yöntemlerdir.

2. Ailevi Hiperkolesterolomi

Genetik olarak yüksek LDL kolesterol seviyesi, genç erişkinlerde kalp krizinin önde gelen nedenlerindendir. Ailede erken kalp krizi öyküsü olan bireylerin 20’li yaşlardan itibaren düzenli kolesterol ölçümü yaptırması ve gerekirse ilgili değerlendirmelerinin planlanması gerekmektedir.

3. Obezite, İnsülin Direnci ve Diyabet

Bu metabolik bozukluklar erken koroner arter hastalığının ana etkenleri arasında yer almakta ve genç nüfusta artış göstermektedir. İlgili risklerin azaltılması için sağlıklı beslenme, kilo yönetimi ve düzenli egzersiz önemlidir.

4. Düşük Fiziksel Aktivite

Hareketsiz yaşam, obezite, dislipidemi ve hipertansiyon gibi risk faktörlerini artırarak kalp krizi riskini yükseltmektedir. Haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz önerilmektedir.

5. Erken Yaş Hipertansiyonu

Yüksek tansiyonun genç yaşta fark edilmemesi veya tedavi edilmemesi damar sertliği gelişimini hızlandırmakta ve kalp hastalıkları riskini artırmaktadır. Gençlerin yılda en az bir kez kan basıncını ölçtürmesi ve risk grubundakilerin daha sık kontrol edilmesi gerekmektedir.

6. Viral Enfeksiyonlar ve Miyokardit

Bazı viral hastalıklar, özellikle COVID-19 enfeksiyonu, gençlerde miyokardit gelişimine yol açarak ciddi kalp ritmi sorunlarına ve fonksiyon bozukluğuna sebep olabilir. Enfeksiyon sonrası göğüs ağrısı, çarpıntı, halsizlik veya nefes darlığı yaşayanların en kısa sürede tıbbi değerlendirmeye başvurmaları önemlidir.

7. Psikososyal Stres, Anksiyete ve Uyku Bozuklukları

Kronik stres, depresyon ve uyku problemleri gençlerde kalp ve damar hastalıkları riskini artırmaktadır. Stres yönetimi, düzenli uyku ve gerektiğinde psikolojik destek ile risk azaltılabilir.

8. Uyarıcı Maddeler ve Enerji İçecekleri

Uyarıcı maddelerin kullanımı, gençlerde ani damar spazmı ve ritim bozukluklarına yol açabilir. Enerji içeceklerinin etkileri üzerine uzun dönem araştırmalar sınırlı olmakla birlikte, kısa vadede kalp atım hızını ve kan basıncını artırarak olumsuz etkiler oluşturduğu bilinmektedir. Bu ürünlerin tüketimi mümkün olduğunca sınırlanmalıdır.

Kaynak: BYZHA