Deli Dana Hastalığı Hakkında Bilmeniz Gerekenler: Belirtileri, Bulaşma Şekilleri ve Etkili Tedavi Yöntemleri

Deli dana hastalığı, bilimsel adıyla Sığır Süngerimsi Ensefalopatisi (BSE), sığırların sinir sistemini etkileyen ölümcül bir hastalık olarak biliniyor. Hastalığa neden olan prion adı verilen anormal proteinler, beyin dokusunda süngerimsi bir yapı oluşturarak hücre hasarına yol açıyor. 1986 yılında İngiltere’de ilk kez tespit edilen hastalık, zamanla hem hayvancılık sektörünü hem de halk sağlığını tehdit eden küresel bir sorun haline geldi.

Hastalığın Belirtileri ve İlerleyişi

Sığırlarda hastalık genellikle davranış değişiklikleri, denge kaybı ve koordinasyon bozuklukları ile başlıyor. Hastalık ilerledikçe hayvan yemek yemekte zorlanıyor, yürüyemiyor ve sonunda yaşamını yitiriyor. İnsanlarda ise varyant Creutzfeldt-Jakob hastalığı (vCJD) olarak bilinen formu ortaya çıkabiliyor.

İnsanlarda görülen belirtiler arasında hâfıza kaybı, konuşma güçlüğü, depresyon ve kas seğirmesi gibi nörolojik sorunlar bulunuyor. Uzmanlara göre, bu belirtiler ortaya çıktıktan sonra hastalık ilerleyici bir seyir izliyor ve genellikle birkaç ay içinde ölümle sonuçlanıyor.

Bulaşma Yolları ve Risk Faktörleri

Deli dana hastalığı insanlara çoğunlukla enfekte hayvan ürünlerinin tüketimi yoluyla bulaşıyor. Özellikle beyin, omurilik ve sinir dokularının bulunduğu et ürünleri en yüksek risk grubunda yer alıyor. Hastalık, insandan insana doğrudan bulaşmıyor ancak steril olmayan tıbbi ekipmanlarla temas bulaş riskini artırabiliyor. Bu nedenle hastalığın yayılmasını önlemekte gıda güvenliği ve tıbbi sterilizasyon uygulamaları büyük önem taşıyor.

Tedavi ve Korunma Yöntemleri

Uzmanlara göre, şu anda deli dana hastalığının kesin bir tedavisi bulunmuyor. Prionlar olağan dezenfeksiyon ve ilaç tedavilerine dirençli olduğundan, mevcut uygulamalar sadece belirtileri hafifletmeye yönelik. Hastalara genellikle psikolojik ve fizyolojik destek sağlanıyor.

Hastalığın kontrol altına alınabilmesi için ülkeler sıkı gıda denetimleri uyguluyor. Hayvan yemlerinde hayvansal protein kullanımı yasaklanmış durumda. Uzmanlar, vatandaşlara et ürünlerini güvenilir kaynaklardan temin etmelerini, riskli bölgeleri içeren ürünlerden kaçınmalarını ve etlerin mutlaka iyi pişirilmesini öneriyor.

Dünya Sağlık Örgütü hastalıkla ilgili yeni olguların azaldığını bildirse de, küresel düzeyde farkındalığın sürdürülmesinin önemine dikkat çekiyor.