2025 Yılı Türkiye Çevre Gelişmeleri ve İklim Politikaları Değerlendirmesi

2025 yılında Türkiye, iklim değişikliği ve çevresel koruma alanlarında önemli gelişmelerle karşılaştı. Küresel iklim krizinin etkileri daha belirgin hale gelirken, ülkemizde uygulanan çevre politikaları ve alınan kararlar doğa üzerinde önemli riskler oluşturdu. Bu kapsamda, Türkiye’de yaşanan çevresel olaylar ve hukuki süreçler, ekosistemlerin korunması ve sürdürülebilirliği açısından kritik sonuçlar doğurdu.

2025 Yılında Öne Çıkan Çevresel Kazanımlar

Bu dönemde, Kanal İstanbul projesine ilişkin ÇED Olumlu kararına karşı açılan davada hazırlanan bilirkişi raporu, projenin çevresel etkilerinin eksik değerlendirildiğine işaret etti ve bu durum projenin geleceği açısından önemli bir gelişme olarak kayda geçti. Ayrıca, İstanbul Şile’de Kuzey Ormanları’nda madencilik faaliyetlerinin genişletilmesine yönelik proje, bölge halkının tepkisi ve kurumların olumsuz görüşleri doğrultusunda iptal edildi.

Balıkesir’de planlanan Sarıalan Altın Madeni Projesi’ne ilişkin ÇED Olumlu kararı, Danıştay’ın bozma kararı sonrası yapılan bilirkişi incelemesiyle iptal edildi. Tokat Almus ve Kırklareli Merkez’de planlanan altın madeni projeleri için verilen ÇED Gerekli Değildir kararları da yargı tarafından iptal edildi. Gölbaşı’nda kömür ocağına verilen ÇED Gerekli Değildir kararı, TEMA Vakfı’nın açtığı dava üzerine mahkeme tarafından iptal edildi.

Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne ilişkin ÇED Olumlu kararına karşı açılan davada hazırlan bilirkişi raporu, çevresel riskleri ortaya koydu. Gerede Çayı’ndaki kirlilikle ilgili hukuki süreçte de Ankara Bölge İdare Mahkemesi, önceki olumsuz kararı bozarak dosyanın yeniden görülmesine hükmetti. Likya bölgesinde planlanan otoyol projesine verilen ÇED Olumlu kararı mahkeme tarafından iptal edilerek doğal ve kültürel alanların korunmasına katkı sağlandı.

Türkiye’de Çevre Riskleri ve Politika Değerlendirmeleri

2025, Türkiye’de son 52 yılın en kurak yılının yaşandığı bir dönem oldu. Ülke genelinde yağışlarda önemli azalmalar kaydedildi ve kuraklık, özellikle Güneydoğu Anadolu ile İç Anadolu’nun birçok bölümünde etkili oldu. Bu durum, toprak ve doğal varlıklar üzerinde ciddi tehditler oluşturdu.

Orman yangınları açısından da ciddi kayıplar yaşandı. Yıl boyunca çıkan yangınlarda yaklaşık 81.500 hektar orman alanı zarar gördü ve 18 orman emekçisi hayatını kaybetti. Marmara Denizi’nde ise müsilaj tehdidi devam etti ve Marmara Denizi Eylem Planı’nın etkin uygulanması gerekliliği vurgulandı.

İklim Kanunu, iklim krizine karşı somut hedefler içermemesi ve sivil toplum ile uzmanların katılımının yetersiz olması nedeniyle eleştirildi. Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikler ise orman, zeytinlik ve tarım arazilerinin madencilik faaliyetlerine açılmasıyla doğa koruma açısından riskler oluşturdu. Akbelen’de zeytin ağaçlarının kesilmesi ve Kaz Dağları ile Eskişehir’de madencilik faaliyetleri ekosistem üzerinde baskı yarattı.

2025 yılında yaşanan maden kazaları, özellikle kömür madenciliğinin işçi sağlığı ve güvenliği açısından ciddi sorunlar barındırdığını gösterdi. İş kazalarında yaşamını yitiren emekçilere taziyeler iletilirken, kömürden çıkış planlarının acilen uygulanması çağrısı yapıldı.

Bu gelişmeler, Türkiye’de çevre koruma ve iklim politikalarının daha etkin, bütüncül ve bilim temelli bir yaklaşımla yeniden yapılandırılmasının önemini ortaya koymaktadır.

Kaynak: BYZHA