Çocuklarda İçe Basma Problemi: Nedenleri ve Çözümleri

Çocuklarda sık rastlanan yürüyüş bozukluklarından biri olan içe basma, birçok ailenin merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Acıbadem Kartal Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Salih Söylemez, içe basmanın genellikle büyüme süreciyle kendiliğinden düzeldiğini, ancak bazı durumlarda sinir ve kas hastalıklarından kaynaklanabileceğini ifade etmektedir. Bu nedenle çocuklarda içe basma gözlemlendiğinde mutlaka uzman bir ortopedi hekimine başvurulmalıdır.

Kalça Kaynaklı İçe Basma

Kalçada bulunan uyluk kemiğinin doğuştan içe dönüklüğü olan bu durumda, çocuk yürürken ayak uçları içe dönük olur ve genellikle “W” şeklinde otururlar. Koşarken düşme riski artabilir. Bu durum 6-8 yaş civarına kadar kendiliğinden düzelme eğilimindedir. Ailelerin, ayak yönünü değiştirmeye yönelik cihaz veya özel ayakkabı kullanımı fayda sağlamamaktadır. Düzenli takip ve kalça çevresi kaslarını güçlendiren aktiviteler destekleyici olabilir. Eğer deformite 9-10 yaş sonrasında belirgin olmaya devam ederse ve yürüyüş ya da psikolojiyi olumsuz etkiliyorsa cerrahi müdahale gerekebilir. Bu müdahalede uyluk kemiği kontrollü olarak dışa döndürülerek yeniden hizalanır ve plak veya çiviyle sabitlenir. Ameliyat sonrası kısa dönem yük sınırlaması ve fizik tedavi uygulanır.

Baldır Kemiğindeki Dönüklük

Bacak ve dizlerin içe dönüklüğü ile kendini gösterir. Yürüyüş sırasında sık sık takılma ve dengesizlik yaşanabilir. Aileler bazen bacağın içeriden dönüklüğünü fark eder. Bu durum 4-6 yaş civarında düzelme potansiyeline sahiptir çünkü bacakların dönme gelişimi devam eder. Ayakkabı değişimi veya tabanlık kullanımı bu problemi gidermemektedir. Çocuğun aktif yaşam sürmesi kas gelişimini destekleyerek yürüyüşün iyileşmesini sağlar. Belirgin sorunlar 8-9 yaş sonrasında devam ederse cerrahi müdahale uygun olabilir. Bu operasyonda tibia, ayak bileğinin üst kısmından dışa çevrilerek anatomik doğrultuya getirilir ve kemik sabitlenir. Ortalama 6 haftalık iyileşme sürecinin ardından çocuklar güvenle yürüyebilir.

Ayak Ön Kısmının İçe Dönüklüğü

En sık görülen sebep bebeklerde ayak ön kısmının içe dönüklüğüdür, ancak topuk normal pozisyondadır. Muayenede ayak ön kısmı esnek ise pasif hareketle düzeltilebilir; sert tipte ise direnç hissedilir. Esnek tiplerde genellikle ilk 6-12 ayda önemli oranda düzelme görülür. Ailelere nazik germe egzersizleri öğretilir. Sert deformitelerde ise alçı ile kademeli düzeltme yapılabilir. Eğer kalıcı eğrilik, yürüyüş problemi veya ayakkabı kullanımında zorluk varsa, ilerleyen yaşlarda cerrahi müdahaleyle ayak kemiklerinin yönü düzeltilir ve biyomekanik denge sağlanır.

Düz Tabanlık Nedeniyle İçe Basma

Çocuklukta sık karşılaşılan düz tabanlık genellikle tedavi gerektirmemektedir. Esnek yapıda olan düz tabanlık genellikle ağrıya ve yürüyüş sorunlarına yol açmaz. Bazı çocuklarda ise sert yapılı ve hareket sınırlı düz tabanlık mevcuttur. Ağrı ve yorgunluk oluşturan esnek düz tabanlıkta kişiye özel tabanlıklar kullanılabilir. Yaş ilerledikçe ayak kavsinin doğal olarak oluşması beklenir. Sert düztabanlıkta ise özel ayakkabı veya tabanlık gerekebilir; şiddetli ağrı ve yürüyüş bozukluğunda ve konservatif tedaviye yanıt alınamaması halinde cerrahi müdahale düşünülebilir. Ameliyat sonrası yaklaşık beş hafta alçı kullanılır ve fizik tedavi ile normal yürüyüşe dönülür.

Kas ve Bağ Gevşekliğine Bağlı İçe Basma

Bazı çocuklarda bağların gevşekliği ve kasların zayıflığı, ayakların içe dönmesine neden olur. Bu çocuklar çabuk yorulur ve yorgunluk arttıkça içe basma belirginleşir, uzun yürüyüşlerde bacak ağrısı oluşur. Tedavide gereksiz sert ortopedik ayakkabı ve cihaz kullanımı önerilmemektedir çünkü kas gelişimini engelleyebilir. Kas güçlendirme ve dengeyi artırmaya yönelik egzersizler temel yaklaşımı oluşturur. Çocukların hareketli yaşamları teşvik edilmeli ve özellikle çıplak ayakta denge egzersizleri uygulanmalıdır. Eğer bağ gevşekliği düz tabanlıkla birlikte olup ağrı oluşturuyorsa, kişiye özel tabanlık tedaviye eklenebilir.

Kaynak: BYZHA